EKONOMİDE YENİ BİR SOLUK
-SORU ve CEVAPLARLA VARLIK BARIŞI NEDİR-
Doç. Dr. Şafak E. ÇOMAKLI
Beklenildiği üzere 6486 sayılı “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”u 28 Mayıs 2013 tarihi itibariyle Cumhurbaşkanı onayladı.
Bu kanununda bulunan 13. Madde sayesinde 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa geçici 85. madde eklenmiştir.
Yapılan bu düzenleme ile “kanunun öngördüğü gelirlerini beyan edenler” VERGİ İNCELEMESİNE TABİ OLMAYACAKTIR.
Soru ve cevaplarla bu düzenlemenin neleri içerdiğine bakılacak olursa;
HANGİ VARLIKLAR KANUN KAPSAMINDA ELE ALINMAKTADIR?
Yapılan düzenleme ile “yurtdışında bulunan; para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar (varlığı kanaat getirici bir belge ile ispat edilmeli)” varlık barışı kapsamında değerlendirilecektir.
DÜZENLEME İLE HANGİ TARİH İTİBARİYLE SAHİP OLUNAN VARLIKLAR KAPSAMA ALINMAKTADIR?
Kanun kapsamına “gerçek veya tüzel kişilerce”, 15 Nisan 2013 tarihi itibariyle sahip olunan varlıklar alınmaktadır.
YAPILMASI GEREKEN BİLDİRİM VEYA BEYANLAR HANGİ TARİHE KADAR, NASIL VE NERELERE YAPILMALIDIR?
Düzenleme ile kapsama alınan varlıklar 31 Temmuz 2013 tarihine kadar, TL cinsinden rayiç bedelle, “bankalara ya da aracı kurumlara bildirilmeli” ya da “vergi dairelerine” beyan edilmelidir.
YAPILACAK OLAN BEYANLAR VEYA BİLDİRİLEN VARLIKLAR KANUNİ DEFTERLERDE KAYIT ALTINA ALINACAK MI?
Evet. Getirilen düzenleme ile “beyan edilen kıymetler beyan tarihini takip eden ay sonuna kadar” kanuni defterlere kaydedilmek zorundadır.
BEYAN EDİLEN VE BİLDİRİLEN VARLIKLAR DEFTERLERDE HANGİ KAYITLAR ALTINDA TUTULMALI?
Düzenleme ile “bilanço esasına göre defter tutan mükellefler” defterlere kaydettikleri aktifler için pasifte özel bir fon hesabı açacaklardır. Ancak “serbest meslek kazancı defteri” ve “işletme hesabı esasına göre defter” tutan mükellefler, bildirdikleri varlıklarını kanuni defterlerinde ayrıca belirtmelidirler.
DÜZENLEME İLE ÖZEL FONA AKTARILAN VARLIKLAR SONRADAN FARKLI AMAÇLAR İÇİN KULLANILIP DEĞERLENDİRİLEBİLİRLER Mİ?
Açılan özel fon hesabı sermaye dışında başka bir amaçla kullanılamadığından bildirilen varlıkların sermayeye ilave dışında değerlendirilmesi halinde bu durum “ortaklara yapılmış kar dağıtımı sayılacaktır”. Eğer özel fonların tasfiye halinde vergilendirilmediğini de hatırlamak gerekir.
BEYAN EDİLEN YA DA BİLDİRİLEN VARLIKLAR ÜZERİNDEN DEVLET % KAÇ VERGİ İSTEYECEKTİR?
Devlete bildirilen varlıklar üzerinden “vergi oranı %2” olacak şekilde hesaplama yapılacaktır.
BEYAN EDİLEN VE BİLDİRİLEN VARLIKLAR ÜZERİNDEN HESAPLANACAK OLAN VERGİ NE ZAMANA KADAR ÖDENMEK ZORUNDADIR?
Eğer kanun kapsamında varlıklar “vergi dairesine” beyan edilir ve bildirilirse ortaya çıkacak vergi borcu, tarhiyatın yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar ödenir. Örneğin Ağustos ayında bildirimde bulunulmuş ve tarhiyat Eylül ayında yapılmışsa ortaya çıkacak vergi borcunun Ekim ayının sonuna kadar ödenmesi gerekir.
Ancak bildirimler bankalar veya aracı kurumlar ile yapılmışsa ortaya çıkan vergi borcu, beyan ve bildirim yapılan banka ya da aracı kurum tarafından “bildirimi izleyen ayın on beşinci günü akşamına kadar” sorumlu sıfatıyla bağlı bulunduğu vergi dairesine beyan edilmeli ve yine aynı sürede ödenmelidir.
BEYAN EDİLEN VE BİLDİRİLEN VARLIKLAR VE BUNLARIN VERGİLERİ DÖNEMSEL KURUM KAZANCI TESPİT EDİLİRKEN DİKKATE ALINABİLİR Mİ?
Hayır, alınamaz. Beyan ve bildirilen varlıklar (a)dönem kazancının tespitinde dikkate alınmaz, (b)bunlar için amortisman hükümleri uygulanmaz ve (c) bunların elden çıkarma zararları da kazancın tespitinde gider yada indirim olarak kabul edilemez. Ayrıca bunlar için ortaya çıkan vergi borcu gider yazılamaz veya başka bir vergi ile mahsubu söz konusu olamaz.
BEYAN EDİLEN VE BİLDİRİLEN VARLIKLAR İÇİN DEVLET TARAFINDAN BİR İNCELEME YAPILACAK MI?
Beyan edilen ve bildirilen varlıklar için herhangi bir “inceleme” ve “tarhiyat” yapılması söz konusu değildir.
DÜZENLEME İLE SÖZ KONUSU BİLDİRİLEN VARLIKLARA İLİŞKİN GEÇMİŞ YILLARA DAİR İNCELEMELERDE AVANTAJLAR VAR MI?
Avantajlar var. Uygulamaya göre herhangi bir nedenle kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce başlamış olan ve 1 Ocak 2013’ten önceki vergi incelemeleri ve takdir komisyonu kararı uyarınca gelir, kurumlar ve KDV yönünden tespit edilen matrah farkından bu düzenleme neticesinde beyan edilen tutarlar mahsup edilerek tarhiyat gerçekleştirilir.
Ancak mahsup işlemi için beyan edilen ve bildirilen varlıklar için tarh edilen verginin vadesinde ödenmesi zorunludur.
Bunun yanı sıra söz konusu varlıkların 15 Nisan 2013 tarihi itibariyle yurtdışında “bulunduğuna dair kanaat getirici belge sunulamazsa”mahsup işleminden yararlanmak mümkün olmayacaktır.
Belirtmek gerekir ki beyan edilen ve bildirilen varlıkların “bildirimin veya beyanın yapıldığı tarihi takip eden ay sonuna” kadar Türkiye’ye getirilmesi zorunludur. Örneğin kişi Ağustos ayında beyan ettiği ve bildirdiği varlıklarını Eylül ayının sonuna kadar Türkiye’ye getirmek durumundadır.
HESAPLANAN VERGİNİN ÖDENMEMESİ VEYA VARLIKLARIN TÜRKİYE’YE GETİRİLMEMESİ HALİNDE ORTAYA ÇIKAN MAHSUP İMKANI İLE BİRLİKTE VERGİNİN ÖDENMESİ MECBURİYETİ NE OLACAKTIR?
Eğer beyan etme ve bildirim yapılmışsa hesaplanacak olan vergi aslı ve gecikme zammına ilişkin 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun uyarınca takip ve tahsil işlemi başlatılacaktır.
YAPILAN DÜZENLEME İLE BAŞKA İMKÂN VE TEŞVİKLER SÖZ KONUSU MUDUR?
Evet. Bunların yanı sıra “tam mükellef gerçek kişiler ile kurumların”;
a-Kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan kurumlara ilişkin iştirak hisselerinin satışından doğan kazançları,
b-Kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan kurumlardan elde ettikleri iştirak kazançları,
c-Yurtdışında bulunan işyeri ve daimi temsilcileri aracılığıyla elde ettikleri ticari kazançları
31 Eylül 2013 tarihine kadar elde edilenler de dâhil olmak üzere, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 31 Aralık 2013 tarihine kadar Türkiye’ye transfer edilmesi şartıyla gelir ve kurumlar vergisinden istisna olacaktır.
Tam mükellefiyete tabi gerçek kişiler ile kurumların kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan kurumların tasfiyesinden doğan kazançları da 31 Aralık 2013 tarihine kadar Türkiye’ye transfer edilmesi şartıyla gelir ve kurumlar vergisinden istisna tutulacaklardır.
KANUNEN GETİRİLEN BEYAN VE BİLDİRİM VADELERİNDEN SONRA HERHANGİ BİR İMKÂNDAN VE DÜZELTMEDEN YARARLANMA SÖZ KONUSU OLABİLİR Mİ?
Hayır, söz konusu olamaz. Kanuni süreler sona erdikten sonra bildirim veya beyanlara ilişkin herhangi bir düzeltme yapılamayacaktır.
VARLIK BARIŞI UYGULAMASI NE ZAMAN UYGULAMAYA GİRECEKTİR?
Cumhurbaşkanı onayladı ancak, düzenlemeler ilgili kanunun resmi gazetede yayınlandığı tarih itibariyle yürürlüğe girmesi mümkündür.
Editör
Son Güncelleme: 01.06.2013 17:28
