Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof.Dr. Erol Özvar, Erzurum'da Atatürk Üniversitesinin ev sahipliğinde düzenlenen “Doğu Anadolu Projesi Bölgesi Üniversiteler Birliği (ÜNİDAP) 5. Dönem Toplantısı"na katıldı.

YÖK Başkanı Erol Özvar'ın başkanlığında gerçekleştirilen toplantıya “Ağrı İbrahim Çeçen, Ardahan, Atatürk, Bingöl, Bitlis Eren, Erzincan Binali Yıldırım, Erzurum Teknik, Fırat, Hakkâri, Iğdır, İnönü, Kafkas, Munzur, Muş Alparslan, Sivas Bilim ve Teknik, Sivas Cumhuriyet, Van Yüzüncü Yıl" Üniversitelerinin rektörleri katıldı.

Toplantıda ilk olarak DAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanı Prof. Dr. Osman Demirdöğen ile Atatürk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ömer Çomaklı birer konuşma gerçekleştirdi.

Toplantının açılış bölümünde bir konuşma gerçekleştiren YÖK Başkanı Özvar, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Doğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı (DAP) ve birlik üyesi üniversiteler arasında, eğitim-öğretim, araştırma-geliştirme ve proje, toplumsal hizmet, bölgesel kalkınma ve ihtiyaç duyulan diğer konular üzerinde iş birliği yapılmasının amaçlandığını ifade etti.

Bölgesel kalkınmayı gerçekleştirmek amacıyla Doğu Anadolu'da yatırımların yönetimini üstlenen ve bir tür yatırım proje direktörlüğü görevini yerine getiren Doğu Anadolu Projesi (DAP) Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı'nın çalışmalarını takdirle izlediğini belirten YÖK Başkanı Özvar; Doğu Anadolu Bölgesinin kalkınma çabalarını akademik düzeyde desteklemek ve akademik bilgi ve tecrübeyi, sahada kalkınma çabaları ile birleştirmek üzere kurulan Doğu Anadolu Projesi Bölgesi Üniversiteler Birliği'nin (ÜNİDAP) düzenlediği yıllık toplantıda, hitap etmekten duyduğu memnuniyeti ifade etti.

Üniversitelerin, paydaşları ile birlikte içinde bulunduğu bölgenin yaşam kalitesinin iyileştirilmesine hizmet eden kurumlar olduğuna dikkat çeken YÖK Başkanı Özvar sözlerine şöyle devam etti: “DAP Bölgesindeki her bir ilimizin üniversitesi nitelikli bilgi üreten yetişmiş öğretim elemanı kadrosu ile işte bu hedefe yakın gelecekte ulaşmamızda en büyük pay sahibi olacaktır." dedi.

ÜNİVERSİTELERİN BÖLGESEL KALKINMAYA KATKILARIYLA İLGİLİ LİTERATÜRLERİ OLDUKÇA GENİŞ

Üniversitelerin bölgesel kalkınmaya olan katkıları ile ilgili oldukça geniş bir literatürün olduğunu belirten YÖK Başkanı Özvar, üniversitelerin rollerini ortaya koyan bazı yaklaşımları katılımcılar ile paylaştı. Başkan Özvar sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu yaklaşımlardan 'Girişimci Üniversite Modelidir', bu modele göre, üniversiteler spin-off, patent ve lisanslama aracılığıyla bilginin ticarileşmesinde aktif rol alarak bölgesel refaha önemli katkılar sunmaktadırlar. Bilhassa bu işlevi araştırma kapasitesinin zengin ve araştırmacı profilinin yüksek olduğu yükseköğretim kurumlarının yerine getirebildiği söylenebilir.

İkinci bir yaklaşım, 'Bölgesel İnovasyon Sistemleri (RIS)' yaklaşımıdır. Bu yaklaşım üniversiteleri etkileşimli inovasyon süreçlerinin temel aktörü olarak tanımlar. Buna göre, üniversiteler bulundukları bölgenin bilgi altyapısının inşa edici unsurlarıdır. Bu yaklaşım üniversitelerin diğer paydaşlarıyla etkileşimleri ve bu etkileşimlerin bölgesel sistemik inovasyona nasıl öncülük ettiği üzerinde odaklanmıştır. Yine bu yaklaşımına göre, önemli bilgi üreticileri olan üniversiteler bölgesel düzeyde inovasyon-üretim yelpazesinde köprü rolü oynayabilir.

Bu alandaki bir diğer yaklaşım ise 'Odaklanmış Üniversite Yaklaşımı'dır. Odaklanmış üniversite, doğrudan bölgesel kimliği şekillendiren üniversite olarak algılanır. Bu yaklaşıma göre, üniversiteler bölgesel odaklı programlar, yerel öğrenci alımı ve mezunların tutulması yoluyla öğretim faaliyetlerini bölgesel ihtiyaçlara göre düzenleyebilirler."

YÖK Başkanı Özvar, literatürde üniversitelerin yerel ve bölgesel kalkınmaya katkı sunabilecekleri başlıca alanları ise şöyle sıraladı:

Araştırma faaliyetleri yoluyla bölgesel inovasyonu artırmak,

Araştırma kuluçka merkezleri, bilim parkları, Ar-Ge şirketlerinin kurulması ve üniversite araştırmalarının spin-off ve patentler yoluyla ticarileştirilmesini sağlamak,

Eğitim ve araştırma danışmanlıkları yoluyla yerel endüstri ve işletmelere destek olmak,

Bölgesel insan kaynakları ve becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmak,

İşletmelerin ve yerel toplulukların ihtiyaçlarına göre belirlenen öğrenci projeleri aracılığıyla bölgeye katkı sunmak,

Bölgesel işletmeciliği, iş gelişimini ve büyümeyi desteklemek,

Kültürel gelişim yoluyla sosyal eşitliği geliştirmek,

Ulusal ve küresel düzeyde bölgenin tanıtımına ve dışa açılmasına katkı sağlamak.

“KALİTE, ÇEŞİTLİLİK, FARKLILIK VE BÖLGESEL GELİŞME ODAKLI" BİR PLANLAMA ANLAYIŞINI ÖNEMSİYORUZ

YÖK Başkanı Özvar sözlerine şöyle devam etti: “YÖK olarak, yükseköğretimin eğitim-öğretim, araştırma ve topluma hizmeti kapsayan bütün süreçlerinde 'kalite, çeşitlilik, farklılık ve bölgesel gelişme odaklı' bir planlama anlayışını ve yaklaşımını önemsediğimizi ifade etmek istiyorum. Yapısal değişim niteliğindeki en önemli girişimlerimizden birisi olan üniversitelerimizin bölgesel kalkınma odaklı misyon farklılaşmasına yönelik çalışmalarımızı da bu kapsamda değerlendiriyor ve bu alandaki faaliyetlerimizi üniversitelerimiz ve tüm paydaşlarımızla birlikte bundan sonra da güçlendirerek devam ettirmeyi planlıyoruz."

BÖLGESEL KALKINMA ODAKLI MİSYON FARKLILAŞMASI VE İHTİSASLAŞMA PROJEMİZDE EPEY MESAFE KAT ETTİK

Bölgesel kalkınma odaklı misyon farklılaşmasının önemine dikkat çeken Başkan Özvar: “YÖK olarak son dönemde, özel önem verdiğimiz konulardan birisi de üniversitelerde misyon farklılaşması olmuştur. Temel çıktılarda birbirine benzeyen üniversiteler, eğitim-öğretim ve araştırmada beklenen evrensel niteliklerden taviz vermeden, bulundukları coğrafyanın muhitin ihtiyaçları ve nihayet sahip oldukları potansiyel ve kapasiteye göre stratejilerini gözden geçirerek farklılaşabilmelidir. Topluma hizmet için daha somut ve etkin çıktılar üretebilme adına üniversitelerimizde bu türden odaklanmayı önemsiyoruz." dedi.

YÖK Başkanı Özvar konuşmasının sonunda şunları kaydetti: “Üniversitelerimizin, eğitim süreci fonksiyonlarını yerine getirirlerken, araştırma sürecinde ise bölgeyle ilgili alanlarda ihtisaslaşabilmeleri ve bölgelerinin kalkınmasına katkı sunmaları son derece önemlidir. Bu yaklaşım, 2014-2018 dönemini kapsayan 10. Kalkınma Planında 'Yükseköğretim sistemi, hesap verebilirlik temelinde özerklik, performans odaklılık, ihtisaslaşma ve çeşitlilik ilkeleri çerçevesinde kalite odaklı rekabetçi bir yapıya dönüştürülecektir' eylem başlığı olarak açık bir şekilde belirtilmiştir. Aynı şekilde, 11. Kalkınma Planının 560 nolu politika ve tedbirler başlığı altında da 'Yükseköğretimde çeşitliliğinin artırılması sağlanacaktır. Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Projesinin kapsamı genişletilecektir' denilmektedir. Halihazırda Başkanlığımız tarafından yürütülmekte olan Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Projemizde epey mesafe kat ettik. Üniversitelerimiz, Bakanlıklarımız, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığımız, Valiliklerimiz ve diğer yerel aktörlerimizle birlikte eşgüdüm halinde yürütülen bu proje kapsamında 22 üniversitemize bölgesel kalkınma odaklı misyon yüklenmiştir."

YÖK BAŞKANI ÖZVAR YENİ PROJELERİN MÜJDESİNİ VERDİ

YÖK olarak yeni projeler üzerinde de çalışmaların devam ettiğini belirten YÖK Başkanı Özvar: "Yükseköğretim Kurulu, üniversitelerin bulundukları bölgelerin ihtiyaçları, sahip oldukları potansiyel ve kapasiteyi göz önüne alarak bölgesel kalkınmanın sağlanmasında öncü, yönlendirici ve aktif bir rol oynamalarını sağlamak, üniversitelerin kendi hedeflerini ve stratejilerini bölgeleriyle ilişki kurarak yeniden tanımlamalarını, vizyon ve misyonlarını bölgenin ihtiyaçları kapsamında farklılaştırmalarını sağlamak üzere mevcut projelerin yanında yeni projeler üzerinde de çalışmaktadır. İnşallah önümüzdeki günlerde geliştirdiğimiz bu projeleri de sizlerle paylaşacağız." dedi.

Açılış konuşmalarının ardından basına kapalı olarak gerçekleştirilen toplantıda ÜNİDAP üyesi üniversite rektörleri söz alarak görüş, öneri ve temennilerini ilettiler. Bölgedeki üniversitelerin genel durumunun da ele alındığı toplantıda YÖK Başkanı Özvar rektörlerden gelen soruları cevaplandırdı.