İslam olmayan yabancı ülkedeyiz, bir sohbet esnasında laf dönüp dolaşıp dine gelince Müslüman olmayan birisi herhangi birimize İslam, insanlık için hangi temel erdemleri ve erdemsizlikleri ortaya koymuştur? Müslüman olduğumda neleri yapmam ve nelerden sakınmam gerekir, lütfen söyler misiniz? derse ne deriz.
Bu soruya rahatlıkla cevap verebilmemiz için Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Atay’ın “Kuran’daki İlkeler” adlı eseri imdadımıza yetişmektedir. O, eserinin son sayfasında “ İslam’ın Ana Kuralları” nı on üç buyruk ve on üç yasak olarak izah eder.
On üç Buyruk: 1- Allah’a inan. 2- Temiz ol. 3- İşini iyi yap. 4- Helalinden kazan. 5-Adil ol. 6- Doğru ol. 7-İffetli ol. 8- Sözünü tut. 9- İyilik yap. 10- Zekât ver. 11- Namaz kıl. 12- Oruç tut. 13. Hac et.
On üç yasak: 1- Allah’tan başkasına tapma. 2- İkiyüzlü olma. 3- Hainlik yapma. 4- Haram yeme. 5- Haksızlık yapma. 6- Yalan söyleme. 7- Zina yapma. 8- Sözünden dönme. 9- Söz taşıma. 10. Kimseyi hakir görme. 11- İçki içme. 12- Kumar oynama. 13- Katil olma.
Yine soru soran yabancı daha geniş bir bilgilenme isterse aşağıdaki maddeleri sırlarız.
İslam’ın davranış esaslarını Atay hoca Buyruklar (farzlar) ve Yasakları( haramları) olarak ikiye ayırır.
O, buyrukları 29 maddede sayar. Bu maddeleri de şöyle sıralar: 1- Helal olarak kazanınız ve Helalinden harcayınız. 2- Antlaşmaya, akitlere (sözleşmeye) uyunuz. 3- Verdiğiniz sözü tutunuz. 4- Selam veriniz. 5- Güzel, hoş söz söyleyiniz. 6- Sevdiğinizden veriniz. 7- İyiyi yapınız, yayınız. 8- Allah’ı seviniz. 9- İyilikte yarışınız. 10- İyi, hayırlı iş yapmakta yardımlaşınız. Ona vasıta ve yardımcı olunuz. 11- Din esaslarına sıkı sarılınız ve grupçuluk yapmayınız. 12- Önce kendinizi ıslah ediniz. 13- Çocuklarınıza dini iyi öğretiniz. 14- İlim öğreniniz. 15- Tövbe ediniz. 16- Evlendiriniz ve evleniniz. 17- Temiz ve zarif olunuz. 18- Adalet gösteriniz ve adil olunuz. 19- Başkalarına güven veriniz. 20-Allah’a itaat ediniz, Peygamber ve yöneticilere uyunuz. 21- İşleri ehil olana veriniz. 22- En iyi olanı seçip uygulayınız. 23- Çalışınız a- İçtihat ediniz, b- Cihat edin, Gayret edin, Uğraşın. 24- Dini kolaylaştırınız. 25- Zekât veriniz, 26- Hacca gidiniz. 27- Oruç tutunuz. 28-Namaz kılınız. 29- Dua ediniz.
O, Yasakları (haramları) ise 27 maddede sıralar. 1- Yalan söylemeyiz. 2- Zina etmeyiniz. 3- İnsan öldürmeyiniz. 4- Haram yemeyiniz. 5- İftira etmeyiniz. 6- Gıybet etmeyiniz. 7- Hırsızlık yapmayınız. 8- Söz taşımayınız. 9- İnsanların ne yaptıklarını araştırmayınız. 10- Kimseye haksızlık yapmayınız, zulmetmeyiniz. 11- Emanete hıyanet etmeyiniz. 12- Hiçbir kimseye hakaret etmeyiniz. 13- Kötü sözleri, iftira, yalan sözleri nakletmeyiniz, yaymayınız. 14- Allah’a ortak koşmayınız. 15- Rüşvet verip haksız kazançtan, Rüşvet alıp haram yemekten kaçınınız. 16- Umutsuzluğa düşmeyiniz, başarıya da büyüklenmeyiniz. 17- Kötü şey yapmayınız. 18- Düşmanlık yapanlara ve yayanlara yardım etmeyiniz. 19- Kimseyi aldatmayınız. 20- Din hususunda gelişi güzel bilgilerle tartışmaya girmeyiniz. 21- Yabancılarla (düşmanlarla) dostluk kurmayınız. 22- İsraf etmeyiniz. 23- Yemesi ve içmesi haram olan şeyleri yemeyiniz ve içmeyiniz. 24- Sakın Allah’a baba denmeyiniz. 25-Allah’ın adını istismar etmeyiniz. 26- Faiz yemeyiniz. 27- Anaya, babaya öf demeyiniz.
Atay hoca adı geçen eserinde bu maddeleri genişçe ayetlerle açıklamaktadır. Kitabı edinmenizi salık veririm.