“Yanlış üslup, doğru sözün celladıdır” Sadi.
Akla, erdeme ve bilgiye verilen önemin kursağa verilen önemden az olması durumu; insanların ve toplumların felaketi olduğuna işaretidir!
Erdem Bahçeleri!
Voltaire, Sadi Şirazi’den (D. Miladi 1184) etkilenmiş, şark masallarının derin felsefesini almış, ortaya tadına doyulmaz derinliklerde “erdem” konusunu işlemiş!
Şeyh Sadi Şirazi; müthiş eseri Bostan ve Gülistan, şarkın gül bahçesidir. Erdem ve cennet bahçesidir!
“Ey başkalarının derdini umursamayan insan; sana insan denmez”!
“ İlmin ne kadar çok olursa olsun; uygulaman yoksa cahilsin”!
Voltaire’in Sadi’den esinlenerek yazdığı Zadig masalında; insanlar birbirleriyle kaslarını, ağırlıklarını, yumruklarını, pazı kuvvetlerini, güreşerek, dövüşerek yarıştırıyorlar. Eskiden yüzler, binler seyrediyordu, şimdi milyonlar seyrediyor!
Zadig’de erdemli, dürüst, yüksek ahlaka sahip kral, en erdemli insan yarışması düzenleyerek; en erdemli kişileri ödüllendiriyormuş!
“Ey mürüvvetli(*1) kimse; iyi olsun kötü olsun; kimsenin hakkında kötü söyleme. Çünkü kötülüğünü söylediğin kimse hakikaten kötü ise, onu kendine düşman edersin. Eğer iyi ise, sen kötü bir iş etmiş olursun”. (*1)= Hadis-i şerifte mürüvvet; Kimseye zulmetmeyen, yalan söylemeyen ve sözünde duran, mürüvvet sahibidir diye buyurdu Peygamberi Zişan Efendimiz! (Zişan= Yüksek şan ve şeref sahibi demektir). Mürüvveti yanlış anlamış çoğumuz; biz mürüvveti çocuklarımızın ve torunlarımızın evlendiklerini, zengin olmalarını görmek olarak sanırdık!
“Kötülüğe kötülük gücü yeten insan için kolay bir şeydir, mert isen kötülük yapana iyilik yap”!
“Elinden geldiğince bir gönlü perişan etmemeye bak çünkü bir ah cihanı alt üst eder”!
“Ya unuttuğun kadar özgürsündür, ya unutamadığın kadar esirsin”!
“Çocuklarınızı kuzu gibi büyütmeyin ki; büyüdüklerinde koyun gibi güdülmesinler”!
“İyilik edenin görevi iyiliği unutmak, iyilik edenin görevi, iyiliği unutmamak”!
“Bir yetimin boynunu büktüğünü görürsen, kendi çocuğunun sakın yanağına öpücük kondurma”!
“Kendi ekmeğini yiyip oturmak, altın kemer bağlayıp bir kişinin karşısında ayakta durmaktan iyidir”!
“Hepiniz kendi ayıplarının hamalısınız, başkalarının ayıplarını kınamayın”!
“Bu kadar yiyeceği yiyen bir kimsenin geceyi sabaha çıkarmasına şaşırdım. Göğüste Moğol okunun yatması; hazmı güç, uygunsuz çerez yemeden daha iyidir. Bir lokma sebebiyle barsaklara buruntu gelince, cahil insanın ömrü telef olur, gider”!
“Halini etvarını, (=hal davranış) gidişini düşmandan öğren, çünkü fenalığın dostun gözünde iyi görünür. Seni methedenler, dostun değildirler; seni kınayanlar senin dostlarındır. Hastaya şeker vermek günahtır, onun için acı ilaç faydalıdır”!
“Hakikaten bedbaht kimdir; rahatını başkasının zahmetinde, meşakkatinde arayan kimsedir”!
“Cihana gönül verme ki, sana yabancıdır. Çalgıcıya benzer, her gece bir evde geceler”!
“Bu yıl köy senin iken iyilik yap, çünkü gelecek yıl köyün kimde olacağını Allah bilir”!
“İnsan ruhunu iki şey karartır, susacağı yerde konuşmak, konuşacağı yerde susmak”!
“Suçluya acımak, suçsuza ve masuma ihanet etmek ve Allah’ın kanunlarına karşı gelmektir.”
”İki düşman ile karşılaştığın zaman öyle konuş ki; onlar barıştıklarında utanmayasın”!
Sadi’nin ölümsüz eseri Bostan ve Gülistan’dan sizler için derledim, sevgili okurlarıma yukarıda tırnak içinde arz etmeye çalıştım!
Sadi; adalet, nezaket, nefis, kendini beğenmişlik, güzel söz konularında bir felsefeci, sosyolog, şair ve nesir yazarı olarak gelecek günlerde insanları gül bahçelerinde gezdirerek öğüt vermiştir!
Akla, erdeme ve bilgiye verilen önemin kursağa verilen önemden az olması durumu; insanların ve toplumların felaketi olduğuna işaretidir!
“Sevgi, ölüm gibi güçlüdür”. Sadi.
